(0.25)a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
Mở bài giới thiệu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề

(0.5)b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:
(3.5)c. Triển khai vấn đề nghị luận
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:
* Giới thiệu chung:
- Tác giả Lưu Quang Vũ (Vị trí trong nền Văn học Việt Nam hiện đại; Phong cách nghệ thuật..)
- Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Hoàn cảnh sáng tác, Giá trị…)
- Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và đứa cháu gái.
* Phân tích cuộc đối thoại:
- Tình huống dẫn tới cuộc đối thoại:
Trương Ba rơi vào bi kịch đau đớn: Từ một người làm vườn lương thiện, do sự tắc trách của Nam Tào, Bắc Đẩu, Trương Ba bị chết oan. Để sửa sai, Đế Thích đã cho Hồn Trương Ba được sống lại trong thân xác của anh hàng thịt. Trở về trong thân xác của anh hàng thịt, Hồn Trương Ba càng ngày càng trở nên tha hóa, xa lạ trong con mắt của người thân. Sự thay đổi ấy đã khiến Trương Ba càng ngày càng cô đơn, lạc lõng ngay trong chính tổ ấm, bên cạnh những người thân yêu. Cuối cùng, Trương Ba buộc phải lựa chọn. Sau cuộc đối thoại với Xác hàng thịt và bà vợ, Hồn Trương Ba nói chuyện với đứa cháu gái. Đây là một trong những cuộc đấu tranh đầy khó khăn trước khi Hồn Trương Ba đi đến quyết định cuối cùng.
- Diễn biến của cuộc đối thoại:
+ Lời của đứa cháu gái:
Không xa lánh, lạnh nhạt như bà nội, đứa cháu gái bộc lộ một cách dữ dội, quyết liệt sự căm ghét, khinh bỉ đối với Hồn Trương Ba. Thái độ ấy biểu hiện qua:
++ Cái nhìn “lặng lẽ, xoi mói”.
++ Cách xưng hô “Tôi – ông” đầy khinh miệt.
++ Niềm ao ước pha lẫn sự đe dọa “Nếu ông nội tôi hiện về được, hồn ông nội tôi sẽ bóp cổ ông!”
++ Đưa ra các dẫn chứng để khẳng định đây không phải là ông nội của nó:
“Sáng qua, tôi để ý lúc ông chiết cây cam, bàn tay giết lợn của ông làm gãy tiệt cái chồi non, chân ông to bè như cái xẻng, giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm! Ông nội đời nào thô lỗ phũ phàng như vậy!”
“Còn cái diều của cu Tị nữa, chiều hôm kia nó mang diều sang đây chơi, ông cầm lấy đòi chữa cho nó, thế là ông làm gãy cả nan, rách cả giấy, hỏng mất cái diều đẹp mà cu Tị rất quý”.
Qua các lời thoại, có thể thấy, đứa cháu gái vô cùng yêu thương, quý trọng ông nội nhưng cũng chính vì thế mà nó không thể chấp nhận ông Trương Ba hiện tại.
++ Nguyền rủa, xua đuổi:
“Ông xấu lắm, ác lắm! Cút đi! Lão đồ tể, cút đi!”
Những lời thoại này không chỉ thể hiện thái độ quyết liệt xua đuổi mà còn bộc lộ nỗi đau đớn tột cùng trong tình cảm cái Gái dành cho Trương Ba.
+ Lời của Hồn Trương Ba:
Cũng giống như trong cuộc đối thoại với người vợ, trước phản ứng dữ dội, quyết liệt của đứa cháu gái, Hồn Trương Ba cũng không tự bảo vệ được mình. Các lí lẽ đưa ra đều yếu ớt, không có sức thuyết phục, bị cái Gái phản bác lại ngay.
“Gái, rồi lớn lên cháu sẽ hiểu… ông đúng là ông nội cháu…”.
“Dù sao… Cháu… Sáng nào ông cũng ra cuốc xới chăm chút cây cối ngoài vườn, cháu không thấy sao: Chỉ có ông nội cháu mới biết quý cây như thế…”.
“Ông không dè… Đấy là… tại…”.
“Thế ư? Khổ quá…”
=> Đánh giá:
- Nghệ thuật:
+ Đặt nhân vật trong một tình huống độc đáo, giàu kịch tính; giải quyết bi kịch một cách bất ngờ mà hợp lí.
+ Ngôn ngữ mang đậm cá tính nhân vật, giàu tính triết lí.
- Ý nghĩa:
+ Màn đối thoại của Hồn Trương Ba và đứa cháu gái đã khẳng định một sự thật – sự thật mà cho đến lúc này Hồn Trương Ba vẫn chưa thực sự ý thức được: Sự thay đổi của Hồn Trương Ba đã làm đảo lộn cuộc sống của một gia đình vốn êm ấm, Trương Ba được sống lại nhưng cuộc sống mới của Trương Ba chỉ đem lại nỗi đau khổ cho người thân mà thôi.
+ Màn đối thoại làm nổi bật số phận bi kịch của Trương Ba, đồng thời làm sáng lên những phẩm chất vô cùng cao đẹp của ông.
* Khái quát thông điệp của Lưu Quang Vũ:
- Có được một cuộc sống hạnh phúc, đó là điều ai cũng luôn khao khát. Song hạnh phúc chỉ có ý nghĩa khi nó không được đánh đổi bằng bất hạnh của người khác.
- Để có được cuộc sống hạnh phúc thật sự, con người cần phải có sự hài hòa trong các mối quan hệ, đặc biệt là mối quan hệ với người thân. Nếu không hài hòa được mối quan hệ này thì dù có sống như thế nào, cái còn lại vẫn chỉ là đau khổ.
(0.25)d. Chính tả và ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả và ngữ pháp tiếng Việt
(0.5)e. Sáng tạo
Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận