(0.25) a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
Mở bài giới thiệu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề

(0.25) b. Xác đinh đúng vấn đề cần nghị luận: cảm nhận đoạn thơ trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”

(0.25) c. Triển khai vấn đề nghị luận
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:
(0.5)* Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, đoạn trích
- Phạm Tiến Duật: Là một trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trẻ trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước với giọng điệu thơ sôi nổi, trẻ trung, hồn nhiên, hóm hỉnh, tinh nghịch mà sâu sắc.
- Tác phẩm “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”: Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 – đây là thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra vô cùng ác liệt. Tác phẩm nằm trong trong chùm thơ được tặng giải Nhất cuộc thi thơ của báo Văn nghệ năm 1969-1970 và được tuyển in trong tập “Vầng trăng quầng lửa” (1970).
- Đoạn thơ: tập trung khắc họa vẻ đẹp của người chiến sĩ lái xe trên đường Trường Sơn.
(3.5)* Cảm nhận đoạn thơ:
- Nội dung:
+ Thái độ bất chấp khó khăn, coi thường gian khổ, tinh thần lạc quan (2 khổ đầu): Trên con đường chi viện cho miền Nam ruôt thịt, những người lính lái xe Trường Sơn đã nếm trải biết bao gian khổ, hi sinh. Thiên nhiên hiện hữu với những khốc liệt, khắc nghiệt của “gió, bụi, mưa” nhưng với một thái độ ngang tàng thách thức, bất chấp mọi gian khổ, khó khăn với tinh thần quả cảm, người chiến sĩ lái xe buông những tiếng chắc gọn “Không có… ừ thì” như một lời nói thường, nôm na mà cứng cỏi biến những khó khăn thành điều thú vị, với ý chí kiên cường “Chưa cần… trăm cây số nữa”. Giọng ngang tàng, bất chấp thể hiện rõ trong cấu trúc từ lặp: “Không có kính ừ thì… chưa cần” và trong các chi tiết “phì phèo châm điếu thuốc”, “cười ha ha” hay “lái trăm cây số nữa” giữa đường Trường Sơn đầy rẫy bom đạn; đèo dốc, gió, bụi, mưa có thể gây bao khó khăn. Tình cảnh của các anh được thể hiện bằng những nét vẽ chân thực nhất qua hình ảnh “bụi phun”, phép so sánh “mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời”, nhưng người chiến sĩ đã bình thường hoá, đạp bằng mọi gian khổ và vượt lên cùng tất cả sự cố gắng, tinh thần trách nhiệm rất cao. Người lính lái xe Trường Sơn chấp nhận gian khổ như một điều tất yếu, khó khăn không mảy may ảnh hưởng đến tinh thần của họ. Hình ảnh của họ mang một vẻ đẹp kiên cường. Cái tài của Phạm Tiến Duật trong đoạn thơ này là cứ hai câu đầu nói về hiện thực nghiệt ngã phải chấp nhận thì hai câu sau lại tô đậm tinh thần vượt lên để chiến thắng hoàn cảnh của người lính lái xe. Câu thơ “phì phèo châm điếu thuốc” và “nhìn nhau mặt lấm cười ha ha” khiến ý thơ rộn rã, sôi động, lạc quan; những câu thơ đậm tính khẩu ngữ nhưng càng đọc thì lại thấy càng thích thú, giọng thơ có chút gì nghịch ngợm, lính tráng. Câu thơ cuối 7 tiếng thì có tới 6 thanh bằng “mưa ngừng gió lùa khô mau thôi” gợi cảm giác nhẹ nhõm, ung dung, lạc quan và thanh thản. Những chiến sĩ lái xe là những chàng trai trẻ vui tính, hóm hỉnh với những hình ảnh tinh nghịch “Chưa cần rửa, phì phèo châm điều thuốc – Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha”. Niềm vui và tiếng cười của những người lính trẻ sôi nổi cứ vút lên trên những gian khổ, khắc nghiệt của chiến tranh. Đó là khúc nhạc vui của tuổi 18, đôi mươi gợi cảm giác nhẹ nhõm, thanh thản xua tan những khó khăn, nguy hiểm.
+ Tình đồng chí, đồng đội cao đẹp (khổ cuối): Sau những cung đường vượt qua hàng nghìn, hàng vạn cây số trong mưa bom bão đạn, những người lính lái xe lại gặp nhau để họp thành tiểu đội trong những cái bắt tay vô cùng độc đáo. Càng khó khăn gian khổ, người lính càng gắn bó keo sơn. Từ trong bom đạn hiểm nguy, tiểu đội xe không kính được hình thành, tụ họp, gắn bó với nhau như ruột thịt, gia đình. Thật thoải mái, ngang tàng mà thắm tì