Một quần thể thực vật giao phấn ngẫu nhiên, màu sắc cánh do 1 gen gồm 3 alen nằm trên nhiễm sắc thể thường quy định. Trong đó, alen A1 quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với A2, A3; Alen A2 quy định hoa tím trội hoàn toàn so với alen A3 quy định hoa trắng. Một quần thể đang ở trạng thái cân bằng di truyền có tỉ lệ tần số các kiểu gen A1A1 : A2A2 : A3A3 là 1 : 9 : 1. Theo lý thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đúng?
I. Tỉ lệ kiểu hình của quần thể là 9 đỏ : 15 tím : 1 trắng.
II. Trong các kiểu gen dị hợp, những cây hoa tím chiếm tỉ lệ nhiều hơn những cây hoa đỏ.
III. Lấy một cây hoa tím rồi cho tự thụ phấn, xác suất đời con sinh ra cây có hoa trắng là 10%.
IV. Nếu chỉ có những cây hoa đỏ giao phấn ngẫu nhiên, thế hệ sau có tỉ lệ kiểu gen thuần chủng là 35/81.
Đáp án đúng: D
Có 2 phát biểu đúng, đó là I và IV. → Đáp án D.
- Vì quần thể cân bằng nên sẽ có cấu trúc nên tỉ lệ A1A1 : A2A2 : A3A3 = 1 : 9 : 1. → A1 : A2 : A3 = 1 : 3 : 1.
→ A1 = 1/5; A2 = 3/5; A3 = 1/5. Khi đó:
Hoa đỏ = A1A1 + A1A2 + A1A3 = 1/25 + 2×1/5×3/5 + 2/25 = 9/25.
Hoa tím = A2A2 + A2A3 = 9/25 + 2×1/5×3/5 = 15/25.
Hoa trắng = A3A3 = 1/25.
- I đúng, quần thể có tỉ lệ kiểu hình là 9 đỏ : 15 tím : 1 trắng.
- II sai. Vì trong các kiểu gen dị hợp, hoa đỏ gồm A1A2 + A1A3 = 8/25; hoa tím gồm A2A3 = 6/25.
- III đúng. Vì trong các cây hoa tím, cây A2A3 chiếm tỉ lệ = 6/15 = 2/5. Do vậy, xác suất để cây tím tự thụ cho đời con có hoa trắng là 2/5 × 1/4 = 10%.
- IV đúng. Vì nếu những cây hoa đỏ sinh sản, lúc này tần số các alen A1 : A2 : A3 = 5/9 : 3/9 : 1/9.
→ Tỉ lệ các kiểu gen thuần chủng ở thế hệ sau = (5/9)2 + (3/9)2 + (1/9)2 = 35/81.