* Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm, các ý kiến
* Cảm nhận về hình tượng dòng sông Hương trong thiên bút kí
Thí sinh có thể cảm nhận về hình tượng dòng sông Hương theo những cách khác nhau, song cần làm nổi bật được các vẻ đẹp của dòng sông từ mỗi góc nhìn:
- Từ góc nhìn địa lí:
+ Ở thượng nguồn, sông Hương có vẻ đẹp hoang dại, đầy cá tính, là “bản trường ca của rừng già”, là “cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại, là người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”.
+ Qua vùng đồng bằng và ngoại vi thành phố Huế: sông Hương như “người gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại” được người tình mong đợi đến đánh thức. Từ đây, sông Hương bắt đầu “một cuộc tìm kiếm có ý thức” người tình nhân đích thực của nó.
+ Giữa lòng thành phố Huế: sông Hương như tìm được chính mình “vui hẳn lên… mềm hẳn đi như một tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu”. Nó có những đường nét tinh tế, đẹp như “điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”, như “người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya”…
+ Trước khi từ biệt Huế: sông Hương như “người tình dịu dàng và chung thủy”, như “nàng Kiều trong đêm tình tự”, “trở lại tìm Kim Trọng” để nói một lời thề trước lúc đi xa…
- Trong lịch sử, sông Hương mang vẻ đẹp của một bản hùng ca ghi dấu bao chiến công oanh liệt của dân tộc. Trong đời thường, sông Hương mang vẻ đẹp giản dị của “một người con gái dịu dàng của đất nước”.
- Trong thi ca, sông Hương là nguồn cảm hứng bất tận cho các văn nghệ sĩ
. Như vậy, bằng vốn hiểu biết sâu rộng, bằng sự gắn bó, tình yêu và cả sự tài hoa, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khám phá và thể hiện những vẻ đẹp đa dạng của dòng sông quê hương.
Những cảm nhận về dòng sông Hương chính là cơ sở để thí sinh bình luận các ý kiến.
* Bình luận các ý kiến
- Hai ý kiến hoàn toàn đúng, đều thể hiện cảm nhận sâu sắc, tinh tế về tác phẩm. Trong đó, ý kiến thứ nhất nhấn mạnh vào vẻ đẹp độc đáo của dòng sông Hương, ý kiến thứ hai khắc sâu vào tình cảm, thái độ của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường với sông Hương, xứ Huế và rộng hơn là quê hương đất nước.
- Hai ý kiến không đối lập, mâu thuẫn nhau mà có thể kết hợp, hòa quyện, làm thành một cảm nhận trọn vẹn về nội dung tư tưởng của thiên bút kí.
- Để khắc họa vẻ đẹp của dòng sông và thể hiện tình cảm đối với dòng sông quê hương, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã lựa chọn văn phong tao nhã, hướng nội, tinh tế và tài hoa; ngôn từ phong phú, gợi hình, gợi cảm, câu văn giàu nhạc điệu; vận dụng thành công các biện pháp nghệ thuật ẩn dụ, nhân hóa, so sánh…
- Với những nội dung tư tưởng được thể hiện trong hai ý kiến, “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” không chỉ thể hiện những phát hiện, khám phá sâu sắc về sông Hương mà còn bộc lộ tình yêu tha thiết, sâu lắng và niềm tự hào lớn lao của nhà văn đối với dòng sông quê hương, với xứ Huế thân thương.