Phân tích vẻ đẹp nhân cách của nhân vật Hồn Trương Ba trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt, từ đó nhận xét đóng góp của Lưu Quang Vũ cho văn học Việt Nam giai đoạn Đổi mới. (5,0 điểm)
Đáp án đúng:
(0,25) a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
Mở bài giới thiệu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề
(0,5) b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:
(3,5) c. Triển khai vấn đề nghị luận
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:
* Giới thiệu chung:
- Tác giả Lưu Quang Vũ (Vị trí trong nền Văn học Việt Nam hiện đại; Phong cách nghệ thuật..)
- Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Hoàn cảnh sáng tác, Tóm tắt, Giá trị…)
- Vẻ đẹp nhân cách của Trương Ba.
* Phân tích vẻ đẹp nhân cách của Trương Ba:
- Vẻ đẹp của lối sống thanh cao:
+ Sở thích làm vườn.
+ Sở thích chơi cờ.
- Vẻ đẹp của tâm hồn nhân hậu, giàu tình yêu thương:
+ Tình cảm dành cho gia đình:
++ Trước bi kịch bị chết oan, vì không muốn vợ con phải đau khổ, Trương Ba đã chấp nhận giải pháp của Nam Tào, Bắc Đẩu – sống lại trong thân xác của người khác.
++ Trở về với cuộc đời, Trương Ba đã luôn đấu tranh, vượt qua những rắc rối để được trở về với tổ ấm của mình: giải thích trước các sách nhiễu của lí trưởng, cứng rắn trước sự níu kéo của vợ anh hàng thịt...
++ Khi vô tình gây ra nỗi đau khổ cho người thân, Trương Ba giằng xé, hối hận và quyết định chấp nhận cái chết.
++ Sau khi chết, linh hồn của Trương Ba hòa vào trong màu xanh cây lá, trong những điều tốt lành của cuộc đời, quấn quýt bên cạnh vợ con…
+ Tình cảm dành cho cu Tị:
++ Trương Ba vốn rất yêu quý cu Tị. Khi biết mình làm cu Tị buồn, tiếc con diều, Trương Ba sững sờ, đau khổ.
++ Trước khi chết, ông xin Đế Thích cho cu Tị được sống lại.
+ Tình cảm dành cho vợ chồng anh hàng thịt:
- Vẻ đẹp của một trí tuệ sâu sắc:
+ Là người có những suy nghĩ sâu sắc về giá trị đích thực của sự sống. Ông là người ham sống nhưng không bằng mọi giá để được sống.
+ Là người có cách sống tích cực, đáng trân trọng:
++ Đề cao thế giới tinh thần nhưng vẫn hướng tới sự hài hòa, thống nhất giữa thể xác và linh hồn.
++ Dũng cảm lựa chọn cái chết để kết thúc tất cả mọi đau khổ cho người thân.
=> Đánh giá chung:
- Nghệ thuật:
+ Đặt nhân vật trong những tình huống éo le, đầy kịch tính
+ Khắc họa tính cách nhân vật chủ yếu qua ngôn ngữ, hành động.
+ Ngôn ngữ đa thanh, đa giọng, giàu màu sắc triết lí.
- Ý nghĩa:
+ Thông điệp về sự sống, về hạnh phúc.
+ Niềm tin đầy tính nhân văn vào sự chiến thắng của cái thiện, cái đẹp trong cuộc đời.
* Đánh giá đóng góp của Lưu Quang Vũ cho Văn học Việt Nam giai đoạn Đổi mới:
- Đề tài chủ yếu trong những vở kịch nổi tiếng của Lưu Quang Vũ là những chuyển biến mạnh mẽ của xã hội Việt Nam trước và sau giai đoạn đổi mới, khi đất nước vừa bước ra khỏi cuộc chiến tranh, quay trở lại với muôn mặt phức tạp đời thường.
- Cảm hứng chủ yếu: Thế sự - Đời tư.
- Giá trị trong các vở kịch của Lưu Quang Vũ: vừa có sự hấp dẫn của tư tưởng vừa rất đặc sắc về nghệ thuật; vừa hiện đại vừa truyền thống; vừa có ý nghĩa phê phán xã hội với những vấn đề thời sự nóng bỏng, cấp bách vừa mang tầm triết lí nhân sinh sâu sắc.
(0,25) d. Chính tả và ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả và ngữ pháp tiếng Việt
(0,5) e. Sáng tạo
Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận