Trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi có đoạn Lê Minh Khuê viết: “Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng.”
Lại có đoạn: “Nhưng tạnh mất rồi. Tạnh rất nhanh như khi mưa đến. Sao chóng thế? Tôi bỗng thẫn thờ, tiếc không nói nổi. Rõ ràng tôi không tiếc những viên đá. Mưa xong thì tạnh thôi. Mà tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ, hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố. Phải, có thể là những cái đó hoặc là cây, hoặc là cái vòm tròn của nhà hát, hoặc bà bán kem đẩy cái xe chở đầy thùng kem, trẻ con háo hức bâu xung quanh. con đường nhựa ban đêm, sau cơn mưa phùn hạ rộng ra, dài ra, lấp loáng ánh đèn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong câu chuyện cổ tích nói về những xứ sở thần tiên. Hoa trong công viên. những quả bóng sút vô tội vạ của bọn trẻ con trong góc phố. Tiếng rao của bà bán xôi sáng cáo cải mủng đội trên đầu.”
(Trích Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê, Ngữ văn 9, Tập hai,
NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr.117,120)
Cảm nhận của em về nhân vật Phương Định trong hai đoạn trích trên. (5.0 điểm)
Đáp án đúng:
(0.25) a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
Mở bài giới thiệu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề
(0.25)b. Xác đinh đúng vấn đề cần nghị luận: Nhân vật Phương Định trong hai đoạn trích trên
(4.0) c. Triển khai vấn đề nghị luận
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:
(0.5)* Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, nhân vật
- Lê Minh Khuê: là một cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật phụ nữ.
- Tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”: sáng tác năm 1971, là tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê nhà văn nữ chuyên viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ nơi tuyến đường Trường Sơn trong những năm chống Mĩ.
- Nhân vật Phương Định: nhân vật trung tâm của tác phẩm, hình tượng tiêu biểu của thế hệ trẻ thời kì kháng chiến chống Mĩ.
(3.5)* Cảm nhận về nhân vật Phương Định
- Nội dung:
+ Khái quát: Phương Định là con gái Hà Nội, khá xinh xắn, đáng yêu, tham gia thanh niên xung phong sống giữa khói bụi Trường Sơn và bom đạn. Hoàn cảnh sống và công việc: sống trong một cái hang trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm; thuộc tổ trinh sát mặt đường có nhiệm vụ quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom …=> Hoàn cảnh sống và công việc hết sức nguy hiểm, căng thẳng, cái chết luôn rình rập - Vẻ đẹp của tinh thần lạc quan thể hiện rõ qua cái nhìn của + Phương Định là nữ thanh niên xung phong dũng cảm, gan dạ; có tinh thần trách nhiệm cao với công việc (Đoạn 1): nhận nhiệm vụ phá bom nguy hiểm như một việc làm quen thuộc hàng ngày, hành động chuẩn xác, thuần thục; sẵn sàng đối diện với hi sinh, mất mát; dù nguy hiểm nhưng vẫn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
+ Vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, mơ mộng: Phương Định tươi vui và mơ mộng khi thẫn thờ tiếc một cơn mưa đá; nhạy cảm và tinh tế khi hoài niệm về gia đình, về thành phố quê hương với những hình ảnh vừa cụ thể vừa hư ảo, vừa chân thực vừa lung linh, vừa gần gũi vừa xa xôi. Nỗi nhớ gia đình được đánh thức sau cơn mưa. Những hình ảnh thân thuộc cứ dần dần hiện ra như người mẹ, bầu trời thành phố, đám trẻ con đá bóng, hoa trong công viên…
- Nghệ thuật: những câu văn ngắn, nhịp điệu dồn dập gợi không khí ác liệt của chiến trường (Đoạn 1); có nhiều câu cảm thán, giọng kể nội tâm, câu văn dài tạo chiều sâu hoài niệm (Đoạn 2); nghệ thuật trần thuật, mô tả diễn biến tâm lí nhân vật độc đáo.
(0.25)d. Chính tả và ngữ pháp.
Đảm bảo chuẩn chính tả và ngữ pháp tiếng Việt
(0.25)e. Sáng tạo.
Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận